Als we spreken over mindset hebben we het over de zaken die zich afspelen in ons hoofd.
Steeds vaker hoor je het terug: "Het draait allemaal om de juiste mindset".
Maar wat is nou eigenlijk een mindset? Waar gebruik je een mindset voor? Hoe komen we er aan? Wat levert het ons op? Is een mindset te veranderen?
Laten we bovenstaande zaken eens met elkaar onderzoeken.
Een mindset zou je kunnen beschrijven als de manier manier waarop je naar jezelf kijkt en welke ideeën je daarbij hebt, de wijze waarop je de zaken die om je heen gebeuren beoordeelt en de wijze waarop je reageert.
Er zijn de laatste jaren vanuit diverse richtingen boeken over dit onderwerp verschenen. Deze vertonen veel overeenkomsten maar er zijn ook wat verschillen zichtbaar. Zo herkennen wij grofweg 3 stromingen;
Management en opleidingsboeken gaan veel over de groei-mindset die gericht is op het leergierig in het leven staan en je blijven ontwikkelen zodat je het uiterste uit je potentieel kan halen en succesvol kan worden.
Er zijn diverse (oud) top sporters die over dit onderwerp schrijven waar bij de nadruk sterk ligt op het vinden en behouden van je focus en flow en je niet laten afleiden door randzaken.
En als laatste zijn er verschillende professionals uit de defensie wereld (veelal oud special forces) die de mindset beschrijven als bron om obstakels en tegenslag te overwinnen en zo een psychologische flexibiliteit of mentale hardheid te ontwikkelen.
Deze drie visies op het onderwerp mindset hebben ons geïnspireerd om verder na te denken over een weerbare en veerkrachtige mindset die passend is voor professionals in de complexe zorg. Je gebruikt je mindset om te kunnen functioneren en een werkelijkheid te creëren.
Een werkelijkheid waardoor je denken leidt tot beoordelen en vervolgens kan worden omgezet in acties.
Denk aan vragen als:
Wie ben jij en waar sta je voor?
Wat zijn belangrijke overtuigingen voor mij als professional?
Wie is de client en waar is behoefte aan?
Wat zijn de mogelijkheden en beperkingen?
Welke basis neem je voor je handelen?
Je mindset vormt zich door opvoeding, cultuur en het opdoen van ervaringen etc.
Ervaringen opdoen en daarover nadenken is dus van groot belang om een mindset te creëren. Mensen met een verstandelijke beperking die zich ingewikkeld gedragen gaan fixeren is niet de meest voor de hand liggende actie terwijl er toch situaties bekend zijn waarbij de stellige overtuigingen leven als; ‘eerst zorgen voor onze eigen veiligheid voordat we kunnen zorgen voor de veiligheid van de ander.’ Of ‘hij heeft het echt even nodig om een harde grens te voelen.’ ‘Hij moet eerst even breken voordat we weer verder kunnen.’ Dit soort overtuigingen voed een bepaalde mindset van een nieuwe medewerker of team en soms zelfs een heel systeem. Een onveilige context kan de mindset dusdanig vormen en beïnvloeden waardoor het zichzelf als het ware voedt met het denken in termen van veiligheid en beheersing.
Een mindset ontstaat niet van de een op de andere dag en is een verzameling van ervaringen en referenties. Sommige mensen lijken als gelijkgestemden in ervaring en denken zo overtuigd dat ze vrijwel alles als ‘onderzocht en afgerond’ beschouwen.
Terminologie als : “Dat werkt hier niet”. “Dat hebben we als eens eerder geprobeerd”. Kenmerkt dit soort bewust vastgezette mindsets.
Ik weet het uiteraard ook niet zeker maar wellicht is dit een onbewuste tactiek om de eigen onzekerheden te voorkomen. De mindset niet onnodig bekritiseren zeg maar.
Anders gezegd; de boel vastzetten om ongemakkelijkheden te voorkomen.
Vaak is dus het gedoe of de kans daarop reden van een geblokkeerde mindset. Goed bedacht maar bij ons gaat dat niet lukken is een veel gehoorde reactie bij pogingen te zoeken naar nieuw perspectief. De relatie met de cliënt wordt aangegaan en ook het ritme wordt gevolgd. De mindset het op een bepaalde wijze te gaan doen is vaak door overleg overeengekomen. Het enige wat ontbreekt is het succes zo lijkt het. Een belangrijke factor die in deze wordt vergeten is de factor tijd. Alles heeft tijd nodig. Nieuwe patronen, ideeën, manieren etc moeten kunnen worden uitgeprobeerd en zullen steeds verder getuned moeten worden. Het komt er in de praktijk dus op neer dat je over een weerbare en veerkrachtige mindset zal moeten beschikken.
Hoe weerbaar ben je als het toch anders loopt dan gedacht? Hoe herpak je jezelf als er weerstand komt op de momenten dat je succes had verwacht? Hoe oefen je met elkaar op basis van waar je in durft te geloven? Hoe krachtig is de heartbeat van het verlangen om juist als het allemaal veel minder vanzelfsprekend lijkt door te gaan?
De mindset is een totaal som van ervaringen en referenties tot dat moment en dus liggen er mogelijkheden in de toekomst.
Wil je een weerbare en veerkrachtige mindset ontwikkelen dan zijn hier vast drie richtpunten die je daarbij kunnen helpen.
Uitdaging Zie obstakels en tegenslag als uitdagingen en leermomenten die in sommige gevallen zelfs noodzakelijk zijn om te komen tot groei. Vermijd ze niet, maar zoek ze juist op en ga ze aan. Een helpende overtuiging hierbij; ‘we zijn als professional nooit af’ er is altijd een mogelijkheid om te blijven ontwikkelen.
Focus Richt je op de zaken waar je als professional invloed op hebt en wat jou kan helpen? Blijf je richten op de zaken waarop je wel controle over hebt en laat je niet afleiden door alles waar je geen grip op hebt. Een helpende overtuiging hierbij; ‘de verandering dat ben jij’.
Waardentrouw Blijf dat doen waar je voor staat en gaat. ook als dat minder vanzelfsprekend is. Ga het doen!
De praktijk
De diverse contexten waarin we dagelijks met elkaar in de complexe zorg werken zijn van grote invloed op onze weerbaarheid, veerkracht en mindset. Juist hiervoor is het van belang de vaak genoemde kernwaarden van een organisatie ‘levend’ te houden in samenwerking en communicatie. Doen we nog waar we voor staan? Een vraag die je door middel van gesprek, oefening en reflectie blijvend met elkaar dient te onderzoeken.
Situaties en mindset die door complexiteit muurvast lijken te zitten zouden gebaat zijn bij opfrissing. Als je immers doet wat je altijd deed zal je krijgen wat je altijd kreeg.
We moeten er dus op uit in ons eigen hoofd maar ook in de ons zo bekende praktijk.
We moeten op zoek gaan naar nieuwe patronen. Buiten de gebaande paden treden om nieuwe te gaan aanleggen. De obstakels en uitdagingen die voor ons liggen niet vermijden maar juist opzoeken en aangaan. Dit proces zal heus niet altijd harmonieus verlopen en nog regelmatig zal je met elkaar geneigd zijn toe te geven en terug af te buigen naar eerdere uitkomsten. Bedenk echter dat je dagelijks de weerbaarheid en veerkracht van je mindset traint. De vorm voor de vernieuwde mindset ligt in je denken, beoordelen en doen.